Αρχική Σελίδα Προηγούμενη σελίδα Η θρακική φορεσιά
Η παραδοσιακή φορεσιά της Θράκης και της Ροδόπης

Ο κανόνας ότι καμιά από τις μορφές της λαϊκής τέχνης δεν παρουσιάζει τόσο έντονο το ιδιαίτερο τοπικό χρώμα, όσο η φορεσιά, ισχύει και στη Θράκη, με αποτέλεσμα μεγάλη ποικιλία τύπων ή επιμέρους στοιχείων. Η ποικιλία αυτή, που ενισχύεται από τη διάκριση της φορεσιάς σε χειμερινή ή καλοκαιρινή, καθημερινή και γιορτινή και σε άλλες ακόμα κατηγορίες (φορεσιά ανύπαντρων κ.λ.π.), γίνεται ιδιαίτερα αισθητή στην παραδοσιακή γυναικεία φορεσιά, η οποία ανάγεται περισσότερο στην οικιακή και λιγότερο εργαστηριακή τέχνη, διατηρώντας πιστότερα τους πατροπαράδοτους τύπους.

Από τις αντιπροσωπευτικές γυναικείες ενδυμασίες της Θράκης είναι αυτή της Καρωτής Διδυμοτείχου, που με διάφορες παραλλαγές φοριέται και στα γύρω χωριά (Κυανή, Ασπρονέρι, Κουφόβουνο, Ασβεστάδες, Μάνη, Βρυσικά). Το πουκάμισο της φορεσιάς είναι από χοντρό υφαντό, βαμβακερό ή μαλλοβάμβακο, συνήθως λευκό ή λευκό με ενυφασμένες ρίγες και δαντελωτό ποδόγυρο. Το αμανίκωτο φόρεμα, η τσούκνα, είναι πολύ σκούρο μπλε μάλλινο ή σκούρο πράσινο βαμβακερό. Η τσούκνα φοριέται από το κεφάλι, “κρέμεται από το λαιμό”, όπως λέγουν. Κάτω από κάθε μασχάλη ράβουν ένα κομμάτι βαμβακερό πανί (μασκαλούδια). Η τσούκνα κεντιέται στο στήθος και στην πλάτη με βαμβακερές κλωστές, κυρίως λευκές και με κορδονάκια. Ο ποδόγυρος κοσμείται με λευκά κεντίδια (περιστέρες, πέρδικες, άστρα, μήλα) και με κίτρινα και πολύχρωμα γεωμετρικά σχέδια (ανεμούδες).

Η ποδιά (μέσλα, μισαλούδα) είναι μάλλινη και πολύχρωμη, πολύ στενή και κοντή. Κεντιέται στον αργαλειό με οριζόντια διεύθυνση των διακοσμητικών θεμάτων. Τη μέση σφίγγουν με σπονδυλωτή μπακιρένια ζώνη (ζ’νάρ) με επισμαλτωμένη πόρπη (κορώνα) όπου στερεώνουν μικρό άσπρο μαντίλι στολισμένο με πολύχρωμες χάντρες και πούλιες. Τα μαλλιά χτενίζουν κοτσίδες, απ’ όπου κρεμούν τις κανορίδες, μακριές πολύχρωμες κορδέλες στολισμένες με χάντρες και πούλιες, καθώς και σταυρουδάκια, φούντες μάλλινες πολύχρωμες κ. ά. Τυλίγουν μετά όλο το κεφάλι με λεπτό καφέ ή μαύρο τσεμπέρι (μπαρμπούλα) ή με κίτρινο μάλλινο μαντίλι (πλιμαντένια) και πάνω ρίχνουν το κεφαλομάντηλο ή κεφαλοπάνι. Το κάλυμμα αυτό της κεφαλής είναι λευκό υφαντό με σχέδια στον αργαλειό, στις δυο αντίθετες πλευρές. Κυριαρχεί το κόκκινο χρώμα με λίγο πράσινο. Το κεφαλομάντηλο, αφού διπλωθεί τριγωνικά, ρίχνεται στο κεφάλι και καρφώνεται με καρφίτσες. Για κοσμήματα φορούν χάρτινο περιλαίμιο (γιρτάνι), στο στήθος τούμπλες και μαργαριτάρια και στη μέση αλυσίδες με νομίσματα. Η κάλτσες είναι λευκές πλεκτές, μάλλινες (τσουράπια) και τα παπούτσια δετά ή υφασμάτινα (τερλίκια) με παντόφλες.

Πολύ απλούστερη από τη γυναικεία ήταν η ανδρική φορεσιά, η οποία στη Θράκη λέγεται γενικά πουτούρι, ονομασία που έχει ειδικότερα το φαρδύ τοπικά παντελόνι. Παρά την απλοποιημένη σχετικά μορφή της, και η ανδρική ενδυμασία παρουσιάζει κατά τόπους χαρακτηριστικές διαφορές, που αφορούν το χρώμα και άλλα επιμέρους δευτερεύοντα στοιχεία. Στη Γρατινή παραδείγματος χάρη, ένα από τα παλαιότερα χωριά του Νομού Ροδόπης (η “Γρατσιανού” των Βυζαντινών χρονικογράφων), συνηθισμένο χρώμα είναι το καφέ, το σκούρο μπλε ή το μαύρο αναλόγως αν πρόκειται για καθημερινή ή γιορταστική φορεσιά. Φοριέται με τα γεμενιά, είδος παπουτσιών, που συχνά τα πατούσαν στο πίσω μέρος σαν παντόφλες. Το ζωνάρι στη μέση είναι λευκό ή μαύρο, σπανιότερα είναι κόκκινο και φθάνει ως τα οχτώ μέτρα σε μήκος. Στο κεφάλι φορούν συνήθως βελούδινο καλπάκι.

 

 

Αρχική Σελίδα Προηγούμενη σελίδα Η θρακική φορεσιά