Η Κομοτηνή άλλοτε και τώρα

Η Κομοτηνή πριν από χρόνια ήταν έδρα της διοικήσεως της ελληνικής Θράκης. Σήμερα είναι έδρα της περιφέρειας ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου, του Εφετείου Θράκης, αστυνομικής επιθεώρησης, μητροπολιτικών και νομαρχιακών αρχών του Νομού Ροδόπης.

Οι κάτοικοί της είναι στη συντριπτική πλειοψηφία χριστιανοί, υπάρχουν βέβαια και αρκετοί μουσουλμάνοι. Πριν το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο υπήρχε και μια συνοικία (γύρω από ένα μεσαιωνικό οχυρό που λέγονταν “ των Γενοβέζων ”, όπου κατοικούσαν Εβραίοι.

Με το όνομα Κομουτζήνα η Κομοτηνή αναφέρεται για πρώτη φορά από τον αυτοκράτορα και ιστορικό Ιωάννη ΣΤ΄ Καντακουζηνό και με το όνομα Κομοτηνά από το σύγχρονό του ιστορικό Νικηφόρο Γρηγορά. Κατά μία άλλη εκδοχή πήρε το όνομά της από την Κομοτηνή, κόρη του ζωγράφου Παρασσίου, η οποία λέγεται ότι ίδρυσε τον 5ο αι. π.Χ. μερικές ελληνικές αποικίες στο εσωτερικό της Θράκης. Σώζεται στην πόλη παλιό τετράπλευρο βυζαντινό φρούριο, με στρογγυλούς γωνιακούς και τετράπλευρους ενδιάμεσους πύργους, που έφερε την επιγραφή “ Θεοδοσίου κτίσμα ” και χρονολογείται από τον 4ο μ.Χ. αιώνα. Γύρω από αυτό το μικρό φρούριο άρχισε η εγκατάσταση πληθυσμού, όταν η μεγάλη θρακική πόλη Μοσυνούπολη, που βρισκόταν 6 χιλιόμετρα δυτικά, καταστράφηκε το 1207 από τους Βουλγάρους. Το φρούριο εμφανίζεται το 14ο αιώνα, μετά την παρακμή των μεγάλων Βυζαντινών πόλεων της Θράκης, ως οχυρωμένος οικισμός και στρατηγικό σημείο του Βολερού (Βυζαντινή περιοχή όση οι νομοί Ξάνθης και Ροδόπης μαζί). Ο οικισμός δεν είχε επεκταθεί έξω από τα τείχη κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Αυτό έγινε μετά την οθωμανική κατάληψη και την εγκατάσταση Τούρκων εποίκων από τη Μ. Ασία. Στις κορυφές της Ροδόπης άνθισε κατά το 10ο και 11ο αιώνα η μοναστική πολιτεία του Παπικίου όρους, όπου μόναζαν βυζαντινοί ευγενείς.

Το 1361 η Κομοτηνή καταλήφθηκε από τους Τούρκους και πήρε το όνομα Γκιουμουλτζίνα. Κατά την περίοδο 1371 - 1383 χτίστηκαν οικοδομήματα κοινής ωφέλειας, όπως το Ιμαρέτ (πτωχοκομείο) και το παλιό τέμενος. Τα δυο κτίρια βρίσκονταν έξω από την ανατολική πλευρά του φρουρίου και από τη μία και την άλλη πλευρά του δρόμου που οδηγούσε σ’ αυτό. Το Ιμαρέτ είναι χτίσμα σε σχήμα Τ , με τρεις χώρους θολωτούς. Το παλιό τέμενος είναι τετράπλευρο οικοδόμημα με χαμηλό θόλο και αποτελεί τον πυρήνα του σημερινού κεντρικού τεμένους. Μέσα στον οχυρωμένο χώρο της Κομοτηνής παρέμενε ο παλιός χριστιανικός και εβραϊκός πληθυσμός με τους ευκτήριους οίκους τους. Αργότερα οι χριστιανοί επεκτάθηκαν έξω από το φρούριο, στις συνοικίες Βαρώσι και Άγιος Γεώργιος.

Στις παραμονές της Επανάστασης του 1821 πολλοί κάτοικοί της μυήθηκαν στη Φιλική Εταιρεία και ανάμεσά τους ο κατοπινός μητροπολίτης Ιωαννίκιος ο Φιλικός. Κατά την επανάσταση ο μητροπολίτης Κωνστάντιος με πολλούς κατοίκους πήγε στο Άγιο Όρος, όπου το Μάιο του 1821 κήρυξε την Επανάσταση και ευλόγησε τα όπλα του Εμμανουήλ Παπά.

Με τη λήξη του Α΄ παγκοσμίου πολέμου η Βουλγαρία με τη συνθήκη του Νεϋγύ παραχώρησε τα δικαιώματά της στην περιοχή της Θράκης στους συμμάχους της Αντάντ. Για ένα σύντομο χρονικό διάστημα η Κομοτηνή ήταν έδρα ιδιότυπου κρατιδίου με τη μορφή προτεκτοράτου, με το όνομα “ Διασυμμαχική Θράκη ” και με κυβερνήτη Γάλλο στρατηγό. Με απόφαση όμως των συμμάχων στη συνδιάσκεψη του Σαν Ρέμο (Απρίλιος 1920), που πάρθηκε ύστερα από πολύχρονο διπλωματικό αγώνα του Βενιζέλου η Δυτική Θράκη ενσωματώθηκε στην Ελλάδα. Η απόφαση αυτή οριστικοποιήθηκε με τη συνθήκη των Σεβρών. Έτσι ο ελληνικός στρατός μπήκε στις 14 Μαίου 1920 στην πόλη που από τότε ονομάστηκε ξανά Κομοτηνή.

Η Κομοτηνή είναι κέντρο περιοχής με μεγάλη γεωργική παραγωγή. Κυριότερα προϊόντα της είναι τα σιτηρά, ο καπνός και το βαμβάκι. Είναι επίσης κέντρο συγκέντρωσης των κτηνοτροφικών προϊόντων του νομού.

Στην Κομοτηνή λειτουργούν βιομηχανικές μονάδες επεξεργασίας κτηνοτροφικών προϊόντων, τροφίμων, ένδυσης, επεξεργασίας αλουμινίου, ξυλείας και ρουχισμού κ.ά.

Μεγάλο τουριστικό ενδιαφέρον προκαλούν τα εκθέματα του αρχαιολογικού μουσείου, που συγκεντρώνει ευρήματα από ολόκληρο το θρακικό χώρο. Το λαογραφικό μουσείο που στεγάζεται σε παλιό αρχοντικό, περιλαμβάνει πλούσιο υλικό λαϊκής τέχνης. Λειτουργεί επίσης μόνιμο εκθετήριο ειδών λαϊκής τέχνης, στο παράρτημα του Εθνικού Οργανισμού Ελληνικής Χειροτεχνίας.

Στη θέση παλιότερης βυζαντινής εκκλησίας βρίσκεται ο μητροπολιτικός τρίκλιτος ναός της Παναγίας (1800), χαρακτηριστικό δείγμα εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής των αρχών του 19ου αιώνα. Μέσα στην εκκλησία υπάρχουν σύγχρονο ξυλόγλυπτο τέμπλο και φορητή εικόνα της Παναγίας Οδηγήτριας, που χρονολογείται το 16ο ή 17ο αιώνα. Εικόνες, εκκλησιαστικά σκεύη και ιστορικά κειμήλια μπορεί να δει ο επισκέπτης μετά από συνεννόηση με τη Μητρόπολη Μαρώνειας και Κομοτηνής.

Αρχική σελίδα

Προηγούμενη σελίδα

Φωτογραφίες