Αρχική σελίδα Προηγούμενη σελίδα Διόνυσος Πολύανθος
Ο ι Θ ρ ά κ ε ς

Από τους νεολιθικούς κατοίκους της περιοχής, που ήταν και οι πιο παλιοί, δεν υπάρχουν παρά ελάχιστα ίχνη (Παραδημή, Μάκρη κ.α.). Το 2000 π.Χ. όμως φαίνεται να εγκαταστάθηκαν εκεί Ινδοευρωπαίοι συγγενείς με τους Έλληνες και τους Ιλλυριούς. Μερικοί υποστηρίζουν ότι οι λαοί εκείνοι προέρχονταν από τη Μικρά Ασία και μπήκαν στη Θράκη, αφού διέπλευσαν τον Ελλήσποντο. Αυτή την άποψη υποστηρίζουν, όσοι κυρίως παραδέχονται ότι οι Άριοι λαοί της Ευρώπης εξόρμησαν από τα οροπέδια του Ιράν. Άλλοι όμως, που είναι και οι περισσότεροι, υποστηρίζουν ότι οι λαοί εκείνοι κατέβηκαν στη Βαλκανική χερσόνησο από το Βορρά, μαζί μ’ εκείνο το κύμα των Αρίων που έφερε και τους Έλληνες στη χώρα τους. Πάντως φαίνεται ότι οι άνθρωποι που πλημμύρισαν τη Θράκη λέγονταν Θράκες, αλλά η προέλευση του ονόματός τους είναι άγνωστη. Σύμφωνα με την παράδοση Θράκη ήταν μια από τις κόρες του Ωκεανού, αδελφή της Ευρώπης, της Ασίας και της Λιβύης.

Οι πρώτοι κάτοικοι της Θράκης αν δεν ήταν Πελασγοί, ήταν σίγουρα στενοί συγγενείς τους. Σίγουρα πάντως είχαν Ινδοευρωπαϊκή προέλευση και γλώσσα. Ζούσαν χωρισμένοι σε φυλές από τις οποίες χάρη στον Ηρόδοτο, τον Θουκυδίδη και τον Αρριανό γνωρίζουμε τις παρακάτω :

Αρτάκιοι (βόρεια της Φιλιππούπολης), Αστοί (παράλια του Εύξεινου Πόντου, από το Βυζάντιο μέχρι την Απολλωνία), Αψίνθιοι (ανατολικά των εκβολών του Έβρου), Βέννοι (κοντά στον Έβρο, μεταξύ Βέσσων και Κορπίλων), Βισάλτες (δυτικά του Στρυμόνα), Βίστονες (περιοχή της λίμνης Βιστονίδας), Γέτες (ανάμεσα στον Αίμο και το Δούναβη), Δανθηλήτες (κοιλάδα του άνω Στρυμόνα), Δερσαίοι (Ροδόπη Όρβηλος), Δίοι (Ροδόπη), Δόλογκοι (Θρακική Χερσόνησος), Ηδωνοί (ανάμεσα Στρυμόνα και Νέστο), Καινοί (στον ποταμό Εργίνη), Κίκονες (από Βιστονίδα ως Έβρο), Κορπίλοι (δυτικά του Έβρου), Μαίδοι (μέση κοιλάδα του Στρυμόνα), Οδόμαντες (βόρεια του Παγγαίου), Οδρύσες (μέση κοιλάδα Έβρου), Σάτρες (Ροδόπη, δυτικά Νέστου) ,Τριβαλλοί (Ανάμεσα στον Αίμο και το Δούναβη), Υψάλτες (Κύψελα Έβρου), Κρηστωναίοι, Νιψαίοι, Παίονες, Σαπαίοι, Σκυρμιάδες, Τραυσοί .

Ιστορικά στοιχεία
Αρχαιότητα

ΟΙ Θράκες ζούσαν ξεχωριστά, κατά φυλές, χωρίς ποτέ να αποτελέσουν ενιαίο κράτος. Ξεχώρισαν ανάμεσά τους οι Οδρύσες που με το βασιλιά τους το Σεύθη ίδρυσαν το ομώνυμο κράτος των Οδρυσών και προσπάθησαν να ενώσουν, χωρίς επιτυχία όμως τις θρακικές φυλές. Η βασιλική οικογένεια των Οδρυσών δε χρησιμοποιούσε την ελληνική γλώσσα μόνο στη διοίκηση του κράτους αλλά και σαν ένα ενοποιητικό στοιχείο για τα θρακικά φύλα και σαν τρόπο σύνδεσης με τον ελληνισμό, ισότιμο μέλος του οποίου φιλοδοξούσαν να γίνουν.

Οι Θράκες αγαπούσαν τη μουσική. Έτσι εξηγείται και η θρακιώτικη καταγωγή του Ορφέα, του Θάμυρη και του Μουσαίου, που διακρίθηκαν στη μουσική και αναφέρονταν σ’ αυτούς με θαυμασμό οι Έλληνες, που πήραν από τη Θράκη, όπως λέγεται τη λατρεία του θεού του κρασιού Διόνυσου. Δε θα πρέπει να παραλείψει κανείς και να μην αναφέρει τα λεγόμενα Μυστήρια των Μεγάλων Θεών που τελούνταν στη Σαμοθράκη στο εκεί ομώνυμο Ιερό και ήταν εφάμιλλα σε φήμη των περίφημων Ελευσίνιων μυστηρίων, όπου κι εκεί εμπλέκουν οι μύθοι το Θράκα Εύμολπο.

Γενικά οι Θράκες αναφέρονται από τους Έλληνες ιστορικούς και γεωγράφους ως απολίτιστοι και ληστρικοί, με ορισμένα παράξενα έθιμα που καμιά σχέση δεν είχαν με τα ελληνικά. Τέτοια ήταν η πολυγαμία, η ταφή της γυναίκας μετά το θάνατο του συζύγου της, η εξαγορά της νύφης από το γαμπρό.

Η πρώτη επαφή των Ελλήνων με τους Θράκες έγινε την εποχή των ηρωικών μύθων, πόλεμος στην Τροία, Αργοναυτική εκστρατεία (11ος - 8ος αι. π.Χ.). Ο αποικισμός άρχισε πολύ μετά, τον 7ο π.Χ. αιώνα. Ο Όμηρος αναφέρει τους Θράκες ως συμμάχους των Τρώων στον Τρωικό πόλεμο με σπουδαιότερο το βασιλιά Ρήσο, στον οποίο ο Ευριπίδης αφιέρωσε την ομώνυμη τραγωδία. Επίσης ο Όμηρος αναφέρει τη χώρα των Κικόνων, όπου κατέφυγε ο Οδυσσέας φεύγοντας από την Τροία. Εξάλλου στην Αργοναυτική εκστρατεία αναφέρεται ότι μετείχε και ο Ορφέας, ο οποίος κοίμισε με τη μουσική του το δράκο που φύλαγε το χρυσόμαλλο δέρας.

Πρώτες ελληνικές αποικίες στη Θράκη

Άβδηρα (αποικία των Κλαζομενίων αρχικά και των κατοίκων της Τέω αργότερα, ήταν η πατρίδα των φιλοσόφων Λεύκιππου και Δημόκριτου καθώς και του σοφιστή Πρωταγόρα), Δίκαια, Στρύμη (αποικία των Πάριων που είχαν οικίσει τη Θάσο), Μαρώνεια (αποικία των Χίων), Ορθαγορία, Μεσημβρία - Ζώνη, Δρυς, Σάλη, Αίνος (αποικία των Αιολέων της Μυτιλήνης και της μικρασιατικής Κύμης) Απολλωνία, Οδησσός, Τόμοι, Κάλλατις, Μεσημβρία. Βέβαια ιδρύθηκαν και άλλες πολλές κατά μήκος των ακτών του Θρακικού πελάγους, της Προποντίδας και του Εύξεινου Πόντου. Ο ερχομός των Ελλήνων έφερε τους Θράκες σε επαφή με το σπουδαιότερο πολιτισμό της εποχής τους και αν δεν εξελληνίστηκαν αμέσως πάντως διάκεινταν ευνοϊκά προς τους Έλληνες. Ο Φίλιππος ο Β΄, ο πατέρας του Μ. Αλεξάνδρου, ιδρύει στη Θράκη τη Φιλιππούπολη, πόλη που έμελλε να διατηρήσει το ελληνικό της όνομα μέχρι σήμερα και την ελληνικότητά της μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας.

Οι θεοί τους οποίους λάτρευαν οι Θράκες ήταν οι ίδιοι με τους ελληνικούς θεούς του δωδεκάθεου του Ολύμπου (Ερμής, Αφροδίτη, Διόνυσος κ.λ.π.) αλλά και θεότητες ασιατικής προέλευσης. Ξεχωριστή περίπτωση αποτελεί η λατρεία του Θράκα ήρωα (μορφή που συναντιέται σε πολλά θρακικά ανάγλυφα), που είναι γνωστός και ως θράκας ιππέας (σύμβολο σήμερα του Δήμου Κομοτηνής).

Η στρατηγική θέση της Θράκης ήταν η αιτία που η περιοχή έγινε πολλές φορές θέατρο πολεμικών συγκρούσεων αρχίζοντας από την κλασική περίοδο, συνεχίζοντας στην ελληνιστική εποχή και φτάνοντας μέχρι τα ρωμαϊκά χρόνια.

Βυζαντινά χρόνια

Η μεταφορά της πρωτεύουσας της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας στο Βυζάντιο, αποικία των Μεγαρέων, αλλάζει τη ζωή της Θράκης. Επέρχεται ο πλήρης εξελληνισμός των Θρακών και η περιοχή αναπτύσσεται οικονομικά και πολιτιστικά.

Στα Βυζαντινά χρόνια και στην περιοχή της Δυτ. Θράκης αναφέρονται οι πόλεις Πολύστυλο, Περιθεώριο, Μοσυνούπολη, Μαρώνεια, Σύναξη, Τραϊανούπολη, Βήρα, Διδυμότειχο, Πύθιο, Καλλίπολη, Ραιδεστός, Σηλυβρία, Βάρνα, κ.ά. Στα βυζαντινά χρόνια η ζωή καλυτερεύει υλικά και πολιτιστικά. Δε θα πρέπει να ξεχάσουμε ν’ αναφέρουμε τα μοναστήρια του Παπικίου όρους (10ος - 14ος αι.), όπου μόνασαν επιφανείς Βυζαντινοί και ξένοι (π.χ. ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, ο όσιος Μάξιμος Καυσοκαλυβίτης,ο ηγεμόνας των Σέρβων Στέφανος Α΄ Νεμάνια κ.ά.). Η Θράκη αποτελούσε το προάστιο της Μεγάλης Πόλης. Ο πλούτος της τελευταίας αντανακλώνταν στη Θράκη. Η μεγαλοπρέπεια της Παναγίας της Κοσμοσώτειρας στη Βήρα (σημ. Φέρες), αποτελεί αδιάψευστο δείγμα της τέχνης της Πρωτεύουσας και της άμεσης επαφής με την ενδοχώρα . Για χίλια χρόνια περίπου η Θράκη αποτελεί την ασπίδα της Πόλης. Για χίλια χρόνια η Θράκη αντιστέκονταν, αναδιοργανώνονταν και πολεμούσε για την ύπαρξή της, την ύπαρξη του Βυζαντίου, την ύπαρξη της Βασιλεύουσας. Γύρω στο 600 μ.Χ. η Θράκη δέχεται τις επιδρομές των Σλάβων, κι αργότερα των Βουλγάρων, των Νορμανδών, των Φράγκων και τέλος των Τούρκων.

Τουρκοκρατία

Το 1363 πέφτει στα χέρια των Τούρκων η Αδριανούπολη. Μέχρι το 1453 έχει καταληφθεί ολόκληρη η Θράκη. Η τύχη της Κων/πολης προδιαγράφτηκε από το 1363. Τα χρόνια που θα περάσουν θα είναι πολύ δύσκολα. Το παιδομάζωμα, οι βίαιοι εξισλαμισμοί (περίπτωση Πομάκων της Ροδόπης), η βαριά φορολογία ρημάζουν τα ελληνικά κέντρα.

Στην επανάσταση του 1821 οι Θρακιώτες θα βρουν τον τρόπο να συνεισφέρουν στον κοινό αγώνα με μακρύ κατάλογο θυμάτων από επαναστατικές ενέργειες στην περιοχή (Φιλιππούπολη, Αδριανούπολη, Βάρνα, Αγχίαλος, Σωζόπολη, Μεσημβρία, Μάκρη, Μαρώνεια, Κεσσάνη, Αίνος), αλλά και μετέχοντας στον αγώνα της νότιας Ελλάδας (Αντώνης και Δόμνα Βισβίζη, μητροπολίτης Μαρώνειας Κωνστάντιος, Κάρπος Παπαδόπουλος, οικογένεια Κούταβου κ.ά.). Η παρουσία της Κωνσταντινούπολης όχι μόνο δεν επέτρεψε την εξέλιξη των επαναστατικών κινημάτων στην περιοχή, αλλά τα κατέπνιξε στο αίμα.

Κι όμως αυτός ο υπόδουλος αλλά περήφανος λαός θα διατηρήσει την ταυτότητά του και θα δημιουργήσει τον πολιτισμό που λείπει από το βάρβαρο κατακτητή. Έτσι αναπτύσσονται και πάλι οι πόλεις και τα χωριά και η οικονομία περνάει στα χέρια των Ελλήνων. Σπουδαία κέντρα του Ελληνισμού είναι η Φιλιππούπολη, ο Πύργος και η Βάρνα στη σημερινή Βουλγαρία, οι Σαράντα Εκκλησιές και η Αδριανούπολη στη σημερινή Ευρωπαϊκή Τουρκία. Επίσης και κάποια χωριά θα σημειώσουν αξιοζήλευτη ανάπτυξη όπως η Κεσάνη, η Πέτρα, το Σαμάκοβο και πολλά άλλα. Συγκεκριμένα στην Πέτρα ζούσαν 2500 κάτοικοι περίπου που μιλούσαν μάλιστα μια αρχαΐζουσα διάλεκτο. Είχαν δημοτικό σχολείο και εκκλησία με ανεκτίμητα κειμήλια, η οποία σήμερα έχει κατεδαφιστεί από τους Τούρκους. Ενώ όλοι οι Έλληνες της Θράκης ζούσαν με τον κρυφό πόθο της Ένωσής τους με την Ελλάδα, ξαφνικά βρέθηκαν ξεριζωμένοι από τις πατρογονικές εστίες χιλιάδων ετών.

Το 1878 με τη συνθήκη του Βερολίνου ιδρύονται δύο αυτόνομα κράτη αυτό της Βουλγαρίας κι αυτό της Ανατολικής Ρωμυλίας. Το τελευταίο θα μπορούσε να πει κανείς ότι ήταν κατ’ εξοχή ελληνικό κράτος, που απ’ την πρώτη στιγμή της αυτονομίας του περίμενε την ένωση με την Ελλάδα. Δυστυχώς εφτά χρόνια μετά η Βουλγαρία προσάρτησε την ανατολική Ρωμυλία κι ο ελληνικός πληθυσμός πήρε το δρόμο της προσφυγιάς. Ο βίαιος εκβουλγαρισμός πολλών Θρακιωτών στάθηκε η αφύπνιση των άλλων Ελλήνων για την έναρξη αργότερα του Μακεδονικού Αγώνα.

Κατά τον πρώτο Βαλκανικό πόλεμο η Θράκη καταλήφθηκε από τους Βουλγάρους, αλλά τη 14η Ιουλίου 1913 η 8η Μεραρχία του ελληνικού στρατού ελευθέρωσε τη Θράκη σύμφωνα όμως με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου, το ίδιο έτος, ολόκληρη η Δυτική Θράκη δόθηκε στους Βουλγάρους. Έτσι τα ελληνικά στρατεύματα αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν στις 8 Αυγούστου της ίδιας χρονιάς.

Απελευθέρωση

Στις 14 Μαίου 1920 ο στρατηγός Ζυμβρακάκης μπαίνει στην Κομοτηνή ελευθερωτής οριστικά της Δυτικής Θράκης. Με τη συνθήκη των Σεβρών (10 Αυγούστου 1920) παραχωρούνται στην Ελλάδα η Ανατολική και η Δυτική Θράκη. Αυτό κρατά μέχρι τη Μικρασιατική καταστροφή (1922). Από τότε η Θράκη μοιράζεται στην Τουρκία (Ανατολική Θράκη), τη Βουλγαρία (Βόρεια Θράκη) και την Ελλάδα (Δυτική Θράκη).

Πριν το 1919 στη Θράκη υπήρχαν πολλοί Βούλγαροι κι ανάμεσά τους αρκετοί Έλληνες που εκσλαβίστηκαν. Υπήρχαν επίσης συμπαγείς ομάδες Τούρκων, όπου μεταξύ τους υπήρχαν και χριστιανοί που εξισλαμίστηκαν στα προηγούμενα χρόνια. Ισχυρή όμως ανάμεσα στους παραπάνω ήταν η παρουσία των Ελλήνων, οι οποίοι δίκαια ζητούσαν την ένωση της Θράκης με την Ελλάδα. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή και την παράδοση της ανατολικής Θράκης στην Τουρκία, ο ελληνικός πληθυσμός της περιοχής εκείνης κατέφυγε στην Ελλάδα. Ήταν ένας πληθυσμός φιλόπονος, εύστροφος πνευματικά και με ακμαίο το εθνικό του φρόνημα. Σε 557.000 υπολογίζονται οι πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη.

Από εκείνους τους Θράκες πρόσφυγες ένα σημαντικό μέρος εγκαταστάθηκε στη Δυτική Θράκη και πύκνωσε το ελληνικό στοιχείο με την εγκατάστασή του. Ακολούθησε μεταξύ του 1923 και 1925 η ανταλλαγή των πληθυσμών. Τότε οι Βούλγαροι αποσύρθηκαν στη Βουλγαρία και οι Τούρκοι από τη Βόρεια Ελλάδα έφυγαν στην Τουρκία. Η συνθήκη της Λωζάννης προέβλεψε την παρουσία Μουσουλμάνων στη Δυτική Θράκη και Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη, την Ίμβρο και την Τένεδο. Δυστυχώς παρ’ ότι οι Μουσουλμάνοι της Θράκης όχι μόνο δε μειώθηκαν αλλά αυξήθηκαν μέχρι σήμερα, οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου συρρικνώθηκαν εξαιτίας της βάρβαρης σοβινιστικής, ανθελληνικής και αντιδημοκρατικής τακτικής της Τουρκίας.

Στην Κατοχή και μετά την πτώση του Οχυρού της Νυμφαίας (6 Απριλίου 1941) οι Γερμανοί παρέδωσαν την ελληνική Θράκη στους Βουλγάρους, οι οποίοι έφυγαν το 1945.

 

Αρχική σελίδα Προηγούμενη σελίδα Διόνυσος Πολύανθος